Kalker, aynı zamanda kireçtaşı olarak da bilinir. Okyanus ya da denizlerin havzalarında erimiş kireçlerin dibe çökmesi sonucunda taşa dönüşmesiyle kalker (kireçtaşı) meydana gelir. Kireç taşları, günümüzde inşaat sektöründen sonra en çok çimento yapımında hammadde olarak kullanır. Kalkerin ne olduğunu ne işe yaradığı, özelliklerinin neler olduğu ve nerelerde kullanıldığı ile ilgili ayrıntıları bu içeriğimizde derledik.
Kalker Nedir? Ne İşe Yarar?
Kireç, bir mineraldir. Kalsiyum ve oksit mineralleri grubundadır. Kireç taşının farklı derecelerde (850-1450 °C) pişirilmesi sonucunda elde edilir. Suyla karıştırıldığı zaman, tipine göre suda ya da havada katılaşma özelliği gösterir. İnorganik esaslı bir bağlayıcı olup beyaz renkli bir madde türüdür. Deniz ve okyanus havzalarında kireç erir ve daha sonra dibe çökmeye başlar. Bunun sonucunda taş haline gelen kireç, kalker yani kireç taşı olarak adlandırılır. Günümüzde en çok özellikle inşaat sektöründe yaygın olarak kullanılan kalkerin diğer adı da kireçtir. Kireç taşının oluşması için kalsiyum karbonat tuzundan meydana gelen tortul kayaçlara ihtiyaç vardır. Kalker taşlarının yapılarının %90’ında kalsiyum karbonat bulunur. Bu oran arttırılabilir ancak daha az olmaması gerekir. Kireç taşı kullanım alanı oldukça geniştir ve birçok alanda kullanılabilir. Kireç taşı, yani kalker, kirecin hammaddesidir. Bunun dışında çimentonun da %60-70 oranında hammaddesi kalkerdir. İnşaat sektöründe sıkça tercih edilen kalker; aynı zamanda soda üretiminde, cam endüstrisinde ve şeker üretiminde de kullanılır.
Kalkerin Özellikleri Nelerdir?
Kalkerin sağladığı faydalar oldukça fazladır. Ancak bazıları daha ön plana çıkar ve genellikle bilinir. Kireç taşlarının başlıca özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Kireç taşlarının içinde %90’dan çok kalsiyum karbonat (CaCO3) bulunur.
- Kireç taşının içindeki magnezyum karbonat miktarı arttıkça farklı bazı isimler alır. Magnezyum karbonatın artması sonucunda kireç taşı; dolomit ve kireçli dolomit olarak adlandırılır.
- Saf magnezyum ve kalsiyum karbonat, karbonatın rengi beyazdır.
- İçinde demir bulunan kireç taşlarının rengi; siyah, kahverengi ve pembe olabilir.
- İlk insandan günümüze kadar birçok yapının yapımında kullanılan bir maddedir.
- Kirecin hammaddesidir.
- Mermerlerin yapıcı taşlarıdır.
- Mermer ve traverten formları daha parlak renklere sahiptir.
- Mıcır olarak beton üretiminde ve genellikle de asfalt yol yapımında yüksek miktarda kullanılır.
- Çimentonun keşfinden sonra çimento üretiminde ana hammadde olarak % 60-70 oranında kullanılır.
Nerelerde Kullanılır?
Kireç taşı geçmişten günümüze kadar birçok farklı alanda kullanılmıştır. Günümüzde de farklı sektörlerde kullanılmaya da devam etmektedir. Sıklıkla inşaat sektöründe kullanılan kireç taşı; evlerin, köprülerin ya da yolların temelinde tercih edilir. Bunun dışında inşaatlarda kullanılan çimento gibi yapı malzemelerinin de yapılması için en temel hammaddelerden bir tanesi olarak kalker kullanılır. Beton dökme işlemlerinde ve asfalt yolların yapımında da mıcır olarak kalker tercih edilir. Alt yapı malzemesi olan mıcır aynı zamanda termik santrallerde de kullanılır. Ayrıca, cam endüstrisinde ve şeker üretiminde de kullanımı tercih edilir.
Çimentoda Kalker Neden Kullanılır?
Hidrolik bir bağlayıcı olan çimentonun ana ham maddesi kil ile kalkerdir. Doğal kalker taşları ile kili yüksek sıcaklıklarda ısıtılır. Ardından birlikte öğütülerek çimento elde edilir. Özetle, ana hammaddesi kalker olan ve yüksek oranda (% 60-70) kalker kullanılan çimentoda; Kalker kullanımı çimentonun yapımı için ve bağlayıcılık özelliğini kazanabilmesi için oldukça önemlidir.
Kalker Kullanılırken Dikkat Etmeniz Gerekenler Nelerdir?
Kalker yani kireç taşları, kalınlık özelliklerine göre farklı alanlarda kullanılır. Dolayısıyla, kullanım alanlarına göre farklı kesimler yapmak ve isteğe göre ölçülendirmeler yapmak önemlidir. İçerisinde bulundurduğu maddelerin yapısına göre sertlik dereceleri ve kırılganlık durumları değişir. Kireç taşları, kayaçlarını sertlik durumlarına göre kesme katsayıları ayrı ayrı hesaplamak gereklidir. İnşaatlarda ve yapılarda kullanılan kireç taşları; sert, yarı sert, gevşek, som, yoğun, boşluklu gibi isimlerle sınıflandırılırlar. İşlendikten sonra farklı renk değişimleri oluşabilir. Bu durum da ayrıca göz önünde bulundurulmalıdır.
Kalker Neden Önemlidir?
Kalker, diğer adıyla kireç taşı, deniz ve okyanus havzalarında, erimiş halde bulunan kirecin çökelmesi ve taşlaşması sonucu oluşur. Kireç taşı, kayaç bir kayaç olup, çimento üretiminde çok büyük bir önem teşkil etmektedir. Çünkü çimentonun en Temel ana hammaddelerinden bir tanesi de kalkerdir. Kimyasal bileşiminde en az %90 kalsiyum karbonat (CaCO3) vardır. Oldukça geniş bir kullanım alanı bulunur. En yaygın yapı malzemesi olarak bilinen betonun temel bir bileşeni olan çimentonun yanı sıra; yolların yapımında katkı maddesi, diş macunu veya boyalar gibi ürünlerde beyaz pigment ya da dolgu maddesi, kireç üretimi için kimyasal bir hammadde, toprak düzenleyici olarak ve cam endüstri ile şeker imalatında da kullanılır. Bu içeriğimizde kalker nedir, özellikleri nelerdir ve nerelerde kullanılır konularını detaylı bir şekilde ele almış olduk.
Kullanılan Kaynaklar
