su-altında-beton-dokum-teknikleri
Okuma Süresi 4 dakika
Paylaş:

Özel beton nedir? Su Altında Beton Döküm Teknikleri Nelerdir?

Özel betonlar, kullanım yerlerine göre normal beton özelliklerinden farklı beklentileri karşılamak amacıyla üretilen betonlardır. Özel betonlar yazı serimizde, bazı özel beton türlerinin özellikleri, uygulama alanları, malzeme ve karışım oranları ile yerleştirme yöntemlerini aktarıyoruz. Bu içeriğimizde su altında dökülen beton özelliklerini ve döküm tekniklerini aktaracağız. Su altında beton, köprü ayağı, liman, açık deniz platformu gibi su yapılarının inşaatında su altında beton uygulamalarında kullanılan beton türüdür.

Su Altında Beton Dökümü Nasıl Olur? Uygulama Alanları Nelerdir?

Su altında beton dökümünde, özellikle beton iletim ve yerleştirme yöntemi açısından birtakım zorluklar olması nedeniyle, su altında dökülen betonda geliştirilmiş özellikler gerekir. Köprü ayaklarının, liman yapılarının ve açık deniz yapılarının bazı etaplarının inşaatında ve onarımında, su altında beton dökümü teknik olarak kaçınılmaz bir zorunluluktur.

Su Altında Dökülen Betonun Malzeme Bileşenleri ve Karışım Oranları Nasıl Olur?

Su altında yerleştirilecek betonun dağılmadan yerleştirilmesi gerekir. Bu amaçla, beton kohezyonunu yüksek tutmak ve ayrışma olmadan akıcılığı sağlamak için, su azaltıcı kimyasal katkılar, gerektiğinde ince taneli mineral katkılar ve kohezyon arttırıcı katkılar kullanılmalıdır. Betonda kullanılan çimentonun bir kısmının su içerisinde muhtemelen göstereceği kaybı telafi edebilmek için, beton karışımlarda yaklaşık %10 kadar daha çok çimento kullanılır.

Birazdan aktaracağımız yöntemler arasından sürekli iletim (pompa ve tremi) yönteminde beton, boru içinde kolay hareket edecek ve boruyu tıkamayacak kıvamda olmalıdır. Bu amaçla, istenilen akıcılığı sağlamak amacıyla kum miktarı toplam agreganın %40-50’si oranında olmalıdır.

Su Altında Dökülen Betonun Yerleştirilmesi Nasıl Yapılır?

Su altında beton yerleştirilebilmesi için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bunlar arasında en çok kullanılan şunlardır:

  1. Pompa yöntemiyle beton yerleştirilmesi,
  2. Tremi yöntemi ile beton yerleştirilmesi,
  3. Taşıma yöntemiyle (çuvallar veya özel kovalarla) beton yerleştirilmesi.

1. Pompa Yöntemiyle Su Altında Beton Yerleştirilmesi Nasıl Yapılır?

Su altında sürekli beton iletiminin sağlanabilmesi için beton dökümünde kullanılan yöntemlerden biri beton pompalarının kullanımıdır (Resim 1). Küçük ölçekli dökümlerde ve durgun sularda bu yöntem kullanılabilir.

Resim 1. Pompa Yöntemiyle Betonun Yerleştirilmesi

Bu yöntemde de pompa borusu sürekli olarak dökülen taze beton içinde tutulmalıdır. Pompalama hızı ayarlanarak betonun istenen su-çimento oranında kalıba yerleşmesi sağlanabilir. Bu amaçla taze betonda mineral ve kimyasal katkılar kullanılmalıdır. Betonun viskozitesini arttırıcı önlemler, betonu ayrışmaya dirençli hale getirirken, olası priz gecikmelerine karşı çimento dozajı ön deneylerle ayarlanır.

Pompalama yoluyla su altında beton dökümünde betonun yatay hareketi 3-5 m ile sınırlandırılmalıdır.

Su altında beton dökümlerinde, akıcı kıvamlı, ayrışmaya dirençli, minimum 70 cm yayılma değeri ile F6 yayılma sınıfına sahip, su geçirimsizlik özelliği olan kendiliğinden yerleşen özel beton ürünü Çimsa Viskoplus’ı tercih edebilirsiniz.

2. Tremi Yöntemiyle Su Altında Beton Yerleştirilmesi Nasıl Yapılır?

Su altında sürekli iletim yoluyla beton dökümünde yaygın kullanılan yöntemlerden biri de tremi yöntemidir. Tremi üst ucu huni şeklinde olan ve üst ucunun dış yanlarında kulpları bulunan özel bir borudur. Tremi yöntemiyle su içindeki dar ve derin kalıplar içine ve doğrudan su altı zeminine beton dökümü yapılabilir (Resim 2, Şekil 1). Bu yöntemde, boş durumdaki tremi su altına dik olarak indirilir ve üst ucundaki huni şeklindeki kısımdan taze beton beslenir ve boru dolu hale getirilir. Borunun yukarı çekilmesiyle taze beton yer çekimi etkisiyle borunun alt ucundan akar. Tremi borusu su altına indirilirken su ile dolmasını önlemek için borunun alt ya da üst ucundan tıpalama işlemi yapılır. Temel amaç, tremi borusunun içinin devamlı taze beton ile dolu tutulması ve hiçbir koşulda deniz suyunun girmesine olanak tanınmamasıdır. Bunun için, beton dökümü sırasında tremi borusu beton döküm hızıyla uyumlu bir şekilde yukarı çekilir ve alt ucu sürekli dökülen taze beton içinde kalması sağlanır.

Resim 2. Su Altında Tremi Yöntemi ile Beton Dökümü
Şekil 1. Su Altında Tremi ile Beton Dökümü a) Dar ve Derin Kalıplara, b) Zemine

Tremi yöntemiyle su altında beton yerleştirilmesinde kullanılacak borunun çapı betonun en büyük agrega tane boyutuna göre belirlenir. En büyük tane boyutu 20 mm olan betonlarda 150 mm çaplı tremi boruları kullanılması önerilir.

3. Taşıma Yöntemiyle Su Altında Beton Yerleştirilmesi Nasıl Yapılır?

Taşıma yöntemi, su altında beton dökümünde kullanılan en eski yöntemdir. Beton su altında döküleceği yere çuvalların içinde (Resim 3) veya altı açılabilen kapalı kovalarla taşınır.

Resim 3. Su Altında Taşıma Yöntemi ile Betonun Yerleştirilmesi

Çuvallarla taşımada ayrışma olmaması için taşıma mesafesi, hızı ve içinde taze beton bulunan çuvalın geçirimsizliği önem kazanır. Su altında beton döküleceği yere indirilen çuvallar dalgıçlar yardımıyla yerine yerleştirilir ve birbirlerine aderans yapacak şekilde bağlanması için uygun şekilde dizilir ve kenetlenir. Bu şekilde yerleştirilen çuvallardan çok az miktarda sızan çimento hamuru, sertleşme sırasında kenetlenmenin ve bütünlüğün sağlanmasında yardımcı olur. Bu yöntem çoğunlukla su altında yapıların onarım işlerinde kullanılır.

Su Altında Beton Dökümünün Önemi Nedir?

Su altında beton dökümü, tasarımı ile üretim, taşıma ve yerleştirme aşamaları açısından normal betondan oldukça farklılık gösterir. Su altında beton yerleştirilebilmesi için pompa ve tremi ile iletimi, taşıma gibi çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Su altında yerleştirilecek betonun dağılmadan yerleştirilmesi gerekir. Bu amaçla, beton kohezyonunu yüksek tutmak gerekir. Dahası, özellikle sürekli iletim yönteminde ayrışmaya dirençli ve akıcı kıvamlı tasarlamak gerekir.

Kullanılan Kaynaklar:

Konunun Diğer Yazıları:

Yazar: Fulya Gülen Şahin

Karbon emisyonu (CO2 emisyonu), son dönemlerin en önemli çevresel konuları arasında yer alır. Özellikle endüstri devrimi ile atmosferde her geçen gün daha …

Beyaz çimento ve derz, inşaat alanında farklı amaçlar için kullanılan ürünlerdir. Bu nedenle de beyaz çimento ile derz arasındaki fark merak edilen …