Betonda kullanılan malzemenin kalitesinin belirlenmesi için taze ve sertleşmiş beton deneyleri yapılmaktadır. Bu yazımızda yapılan beton testlerinin neler olduğu ile ilgili kısaca bilgi edineceksiniz.
Taze Beton Deneyleri
- Çökme (Slump) Deneyi
TS EN 12350-2’e göre taze betonun kıvamının belirlenmesidir.
Resim 1. Beton Çökme (Slump) Testi (TS EN 12350-2)
- Vebe Deneyi
TS EN 12350-3’e göre düşük çökme değerine sahip (20mm’den az) kuru karışımların kıvamını belirlenmesidir.
Resim 2. Vebe Deneyi (TS EN 12350-3)
- Taze Betonda Sıkıştırılabilme Derecesi Deneyi
TS EN 12350-4’e göre taze beton kıvamının, sıkıştırılabilme derecesinin belirlenmesi yoluyla tayin edilmesidir.
- Yayılma Tablası Deneyi
TS EN 12350-5’e göre taze betonun yayılmasını tayin edilmesidir.
- Taze Beton Birim Hacim Ağırlığı Deneyi
TS EN 12350-6’e göre taze betonun birim hacim ağırlığının bulunmasıdır.
- Hava İçeriğinin Tayini
TS EN 12350-7’ e göre taze beton hava içeriğinin belirlenmesidir.
Sertleşmiş Beton Deneyleri
- Beton deney numunelerinin basınç dayanımının tayini
TS EN 12390-3 ve ASTM C 39’a göre sertleşmiş beton deney numunelerinin basınç dayanımının tayin edilmesidir.
- Beton deney numunelerinin eğilme dayanımının tayini
TS EN 12390-5, ASTM C 293 ve ASTM C 78’e göre sertleşmiş beton deney numunelerinin eğilme dayanımının tayin edilmesidir.
- Beton deney numunelerinin yarmada çekme dayanımının tayini
TS EN 12390-6 ve ASTM C 496’a göre numunelerinin yarmada çekme dayanımının tayin edilmesidir.
- Sertleşmiş beton yoğunluğu, su emme ve boşluk oranı tayini
TS EN 12390-7 ve ASTM C642’e göre sertleşmiş beton yoğunluğu, su emme ve boşluk oranının tayin edilmesidir.
- Basınç altında su işleme derinliğinin tayini
TS EN 12390-8’e göre su içerisinde kür uygulanmış, sertleşmiş betonda, basınç altında su işleme (nüfuz etme) derinliğinin tayin edilmesidir.
Resim 3. Basınç Altında Su İşleme Derinliği Tayini (TS EN 12390-8)
- Karot alma, muayene ve basınç dayanımının tayini
TS EN 12504-1’e göre sertleşmiş betondan karot numune alınması bu karot numunelerin muayenesini, deney için hazırlanması ve basınç dayanımının tayin edilmesidir.
Resim 4. Karot Alma (TS EN 12504-1)
- Tahribatsız muayene – Geri sıçrama sayısının belirlenmesi
TS EN 12504-2 ve ASTM C 805’e göre beton test tabancası kullanarak sertleştirilmiş betonun bir alanının geri tepme sayısını belirlemektir.
Resim 5. Beton Test Çekici
- Ultrasonik atımlı dalga hızının tayini
TS EN 12504-4’e göre sertleştirilmiş betonda ultrasonik boyuna dalgaların veya ultrasonik enine dalgaların darbelerinin yayılma hızının belirlenmesidir.
- Beton basınç dayanımının yapılar ve öndökümlü beton bileşenlerde yerinde tayini
TS EN 13791’e göre yapılarda ve öndökümlü beton bileşenlerde, doğrudan yöntemler (karot deneyleri) ve dolaylı yöntemler kullanılarak, yerinde basınç dayanımı ve yerinde karakteristik basınç dayanımı tayin edilmesidir.
- Sertleşmiş betonda karbonatlaşma derinliğinin fenolftaleyn yöntemi ile tayini
TS EN 14630’e göre sertleşmiş beton yüzeyine yakın karbonatlaşmış tabaka derinliğini ölçmek için tasarlanan fenolftaleyn deney yöntemidir.
Resim 6. Karbonatlaşma Deneyinde Yarılan İç Yüzeyde Fenoftalein Çözeltisi Sonraki Renk ve Karbonatlaşma Derinliği Ölçümü
- Betonda geçirgenlik katsayısı tayin yöntemi
TS 3455’e göre yerinde dökümü yapılan veya sertleşmiş betondan alınan karot, suya doygun beton veya harç deney numunelerinin su geçirgenlik katsayının belirlenmesi için yapılan deneydir.
- Basınç altında sekant elastisite modülünün tayini
TS EN 12390-13, TS ISO 1920-10 ve ASTM C469’a göre bir yapıdan alınan sertleşmiş beton test numunelerinin basınç altında sekant elastisite modülünün belirlenmesidir.
- Betonda poisson oranı tayini
TS ISO 1920-10 ve ASTM C 469’ e göre taze betondan alınarak sertleştirilmiş numunelerin veya sertleşmiş betondan alınan karotların basınç altında elastisite modülü ve Poisson oranının mekanik olarak belirlenmesidir.
- Çimento harcı ve beton numunelerde boy değişiminin tayini
TS 3322 ve ASTM C157’e göre sıcaklık ve nemin kontrol altında tutulabildiği laboratuvar ortamında, sertleşmiş çimento harcı ve sertleşmiş betonda, dış yükler ve sıcaklık değişimlerine bağlı nedenler dışında oluşan boy değişimlerinin tayin edilmesidir.
- Sertleşmiş betonun klorür iyonları penetrasyonuna direncinin tayini
ASTM C 1202’ e göre betonun klorür iyonları penetrasyonuna direncinin tayin edilmesidir.
Resim 7. ASTM C 1202 Sertleşmiş Betonun Klorür İyonları Penetrasyonuna Direnci Tayini
Beton Deneyleri Neden Önemlidir?
Mevcut ve yeni yapılan binalarda kullanılan betonun kalitesini anlamak ve yapı güvenliğinin sağlanması için yazımızda belirtilen standartlara göre taze ve sertleşmiş beton deneylerinin uygun bir şekilde yapılması gerekmektedir.
